Świątynia zbudowana dwukrotnie w ciągu... 24 godzin

Małe Skarszewy były kiedyś stolicą województwa gdańskiego

Dzisiaj w drodze Do Borówna Wielkiego odwiedziliśmy niewielkie miasto Skarszewy mające bardzo ciekawą przeszłość. Zobaczyliśmy tu kościół wybudowany w 24 godziny. To małe miasteczko w przeszłości było stolicą województwa gdańskiego, a wszystko to przez władze Gdańska, które pilnie strzegły wywalczonych królewskich przywilejów i stawiały na niezależność polityczną miasta. Wojewoda pomorski urzędował więc w Skarszewach i mógł z bliska obserwować konflikt narastający między ludnością katolicką, a protestancką.

Od 1635 r. w Skarszewach obok gotyckiego kościoła katolickiego istniał także zbór luterański.

Replika zboru w Księdze Guinessa

Początkowa konstrukcja drewniana niszczała i zaczęła grozić zawaleniem. W roku 1741 podczas jednego z nabożeństw wierni w obawie przed katastrofą zaczęli w panice uciekać, kilka osób zmarło później w wyniku odniesionych w ścisku obrażeń. Katolicy uznali to za karę Bożą spadająca na protestantów, budynek zamknięto i rozebrano. Luteranie postanowili zbór odbudować, a obawiając się interwencji władzy królewskiej (król miał prawo przerwać budowę w dowolnym momencie) zdecydowali się na najwyższy możliwy pośpiech. Nie wykonaliby swego planu bez pomocy współwyznawców z Gdańska. Na 131 wozach przywieziono prefabrykowaną konstrukcję i potrzebne materiały, a przybyli na miejsce pracownicy: 24 cieśli, 12 murarzy i 20 pomocników rozpoczęli wyścig z czasem. W ciągu doby, 14-15 września 1741 r. postawiono budynek w dolnej części murowany, w górnej o konstrukcji szachulcowej. Było to niemałym wyczynem, sprawą zainteresował się sam August III Sas, ale dzięki wstawiennictwu Rady Miasta Gdańska nakazu rozbiórki nie wydał. Świątynia służyła wiernym przez 140 lat. Wtedy, w 1881 r. zbudowano istniejący do dziś kościół (obecnie katolicki, pod wezwaniem św. Maksymiliana), a stary, który zasłaniał boczne wejście do nowego, rozebrano. W 2013 r. postanowiono zrekonstruować dawny zbór, nie w dawnym miejscu, ale na 100 m oddalonym placu, według zachowanych planów, tymi samymi technikami i… w podobnie rekordowym czasie. Dzieło spełniono 13-14 września tegoż roku, zgłaszając je do Księgi Guinessa.

Dzisiaj budynek służy lokalnej społeczności jako miejsce wystaw i spotkań.