Juka karolińska, co to za cudo?

Juka karolińska (Yucca filamentosa) to bylina należąca do rodziny szparagowatych (Asparagaceae). Występuje naturalnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie zasiedla widne lasy, nieużytki i przydroża. W wielu krajach na całym świecie jest chętnie uprawiana jako roślina ozdobna. Tworzy kępy grubych, sztywnych, mieczowatych liści. Zwykle dorastają do 30-40cm wysokości. Pod koniec wiosny lub latem juka wytwarza długi pęd kwiatostanowy (do 150cm) złożony z drobnych dzwonkowatych kwiatów o barwie kremowobiałej. Okres kwitnienia juki w ogrodzie najczęściej przypada na przełom czerwca i lipca. Roślina doczekała się dodatkowych nazw: krępla włóknista i szpileczka włóknista.

Juka – właściwości, działanie i zastosowanie lecznicze

Rodzaj jukka obejmuje około 50 gatunków, które spotykane są w naturalnym środowisku na terenie Ameryki Północnej i Środkowej. Przez rdzennych mieszkańców tych terenów nazywana jest “drzewem życia”, ponieważ jest w stanie przetrwać nawet w skrajnie trudnych warunkach atmosferycznych. Z liści jukki pozyskiwane jest włókno, które służy do produkcji tkanin i lin.

Jukka kojarzy nam się przede wszystkim z egzotyczną rośliną ozdobną, mało znane jest jednak jej medyczne wykorzystanie. Rodzaj jukka należy do rodziny agawowatych i pochodzi z Ameryki Południowej. Na terenach tropikalnych jest uprawiana ze względu na jadalny korzeń, który stanowi bogate źródło węglowodanów, zaraz po ziemniakach i kukurydzy.

Zastosowanie juki w kuchni

Kwiaty juki ogrodowej przeważnie podziwiamy, ale rzadziej wiemy, że są one jadalne i bardzo smaczne.

Jak smakują kwiaty juki ogrodowej?

Płatki kwiatów juki są chrupiące i mają przyjemny, lekko kwaskowo-cytrynowy smak i wyraźny kwiatowy aromat.

Jak zrywać kwiaty juki?

Kwiaty najlepiej zrywać w słoneczny dzień. Nie musimy zrywać wszystkich, część możemy pozostawić jako dekorację ogrodu. Oczywiście kwiaty pozyskujemy z roślin, które rosną z dala od ulic.

Uwaga!

To musisz sprawdzić, zanim wykorzystasz kwiaty jukki

Zanim na dobre weźmiemy się za jedzenie kwiatów juki, najpierw skosztujmy ich. Niestety może się zdarzyć, że będą gorzkie. To sprawka saponin, substancji, w które obfitują przede wszystkim w korzenie tej rośliny, ale mogą też przenikać do innych części. Saponiny występujące w tych jukach mają swoje zalety, ale nie należy ich jeść. Jest jednak łatwy sposób, żeby pozbyć się zarówno ich, jak i gorzkiego smaku, który powodują. Gorzkie kwiaty juki wystarczy obgotować przez kilka minut i odlać wodę. Oczywiście pamiętajmy też o wcześniejszym opłukaniu kwiatów, bo odwiedzają je również owady. Uwaga: jeśli mamy kilka kwitnących roślin, skosztujmy kwiatów z każdej z nich.

Jak jeść kwiaty juki karolińskiej?

Kwiaty juki karolińskiej można jeść na wiele sposobów. Jeśli nie są gorzkie, można je spożywać nawet na surowo, ale lepiej nie przesadzajmy z ich ilością. Potraktujmy je jako spożywany od czasu do czasu dodatek.

Sałatka z kwiatami juki i nasturcji

Kwiaty juki są doskonałym dodatkiem do sałatek. Ich smak świetnie komponuje się np. z lekko pikantnymi kwiatami nasturcji, a całość wygląda oszałamiająco. Wystarczy parę liści sałaty (może być mieszanka), białe płatki juki, pomarańczowe płatki nasturcji i delikatny sos winegret. To tylko jeden z pomysłów, bo płatki juki można dorzucać do przeróżnych sałatek, również owocowych.

W jaki sposób wykorzystuje się ekstrakty z jukki w medycynie?

Bogate w szereg aktywnych substancji wyciągi z jukki mają wielokierunkowe działanie.

Obecne w ekstraktach z jukki saponiny mają właściwości sekretolityczne, co oznacza, że zwiększają wydzielanie śluzu w drogach oddechowych. Jako skuteczne mukolityki dodatkowo upłynniają zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Połączenie tych właściwości sprawia, że jukka skutecznie ułatwia odkrztuszanie i usuwanie gęstej flegmy, a dodatkowe działanie przeciwzapalne łagodzi ból i obrzęk dróg oddechowych. Wyizolowane saponiny z jukki są substratem do syntezy kortykosteroidów i hormonów płciowych.

Wpływ juki na stawy

Od niedawna jukka jest także wykorzystywana do leczenia stanów zapalnych stawów, szczególnie tych przebiegających ze sztywnieniem i obrzękami. Antyoksydanty zawarte w roślinie eliminują wolne rodniki i łagodzą stres oksydacyjny związany ze stanem zapalnym, a witamina C sprzyja produkcji kolagenu, który jest niezbędny do prawidłowej pracy stawów. Na rynku dostępne są suplementy z jukki głównie w formie kapsułek i tabletek (Yucca Pro Sport, Now Foods Yucca 500 mg). Czasem występuje w preparatach w połączeniu z innymi składnikami o pochodzeniu roślinnym. W sklepach zielarskich można także nabyć sproszkowany korzeń jukki.

Wpływ jukki na skórę

Wyciągi z jukki charakteryzują się korzystnym wpływem na kondycję i wygląd skóry. Chętnie dodawane są do wielu kosmetyków, które są stosowane w zwalczaniu trądziku, a także w pielęgnacji skóry wrażliwej i alergicznej. Roślina dobrze nawilża i oczyszcza skórę, ponadto działa na nią przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo, antyseptycznie i hamuje powstawanie zaskórników. Można spotkać kremy, maści, balsamy oraz szampony z ekstraktem z jukki.

Wpływ jukki na nowotwór

Niektórzy badacze twierdzą, że wyciągi z jukki wpływają cytotoksycznie i cytostatycznie na komórki nowotworowe czerniaka, jednak to odkrycie wymaga przeprowadzenia kolejnych badań.

Jukka a dieta i funkcje układu pokarmowego

Jukka może być stosowana wspomagająco w szeroko pojętym oczyszczaniu organizmu, gdyż sprzyja przemianie materii, reguluje procesy wydalnicze oraz przyczynia się do odbudowy flory bakteryjnej. Cenią ją sobie także osoby z przewlekłymi problemami trawiennymi, gdyż pozytywnie wpływa na pracę przewodu pokarmowego. Korzeń jukki jest bogaty w błonnik pokarmowy, który łagodnie wzmaga ruchy perystaltyczne jelit i redukuje wzdęcia, skurcze oraz zaparcia. Dodanie jukki do codziennej diety w pewnym stopniu wpływa korzystnie na układ odpornościowy i chroni przed stresem oksydacyjnym.

Wskazówka:

Dokładne działanie jukki nie zostało jeszcze dobrze poznane i zbadane, dlatego preparaty i przetwory na bazie tej rośliny należy spożywać z dużą dozą ostrożności.